Naar Odessa

Ruim een jaar is verstreken, sinds ik dit blog schreef. Kindermishandeling houdt nog steeds de gemoederen bezig. Ik volg de ontwikkelingen, maar schrijf er niet meer over.

Mijn voornemen was om ooit een nieuw blog te beginnen. Dat staat nu te gebeuren.
Een verlofperiode van vier maanden en het voornemen een fietstocht naar Odessa te ondernemen, dat zijn de concrete aanleidingen.

Wie mij wil volgen kan dat doen via het blog www.naarodessa.blogspot.nl

hartelijke groet,
Barbara Schmeits

Finale

Met deze bijdrage eindigt mijn blog "Een jaar over kinderen veilig". Zevenenveertig afleveringen zijn het geworden, niet precies één per week, maar toch: een respectabel aantal. Het is me niet altijd meegevallen om wekelijks een invalshoek te bedenken of tijd te vinden. December was karig bedeeld, maar deze laatste dag van 2014 is bestemd voor de finale.

Ik krijg haast. Het vuurwerk dondert al uren de hemel in en minuut voor minuut nadert het nieuwe jaar. De foto heb ik vanavond nog op mijn keukentafel in elkaar geprutst, zoals zo vaak door te spelen met licht, spiegels en dingetjes voor het grijpen. Dat dingetje voor het grijpen was deze keer een kerststal van 4 cm doorsnee. En toeval of niet, ineens valt de foto voor mijn gevoel samen met mijn blog. De kou zal maar door de kieren van je huis waaien. 'Bakske vol met stro' komt in me op, een zin uit het prachtige 'Je veux l'amour' van Raymond van het Groenewoud. Of je nu artiest bent of nog een kind, liefde wil iedereen. Ik word er bijna stichtelijk van.

Het afgelopen jaar heb ik veel en vaak nagedacht over mijn blog en wat ik daarin kon of van mezelf mocht melden. Ik ben ermee gestart om kindermishandeling onder de aandacht te brengen. In die missie ben ik geslaagd. Maar het is gemakkelijk preken voor eigen parochie. Daarom ben ik blij dat ik ook mensen heb bereikt, voor wie het thema geen dagelijkse kost is. In de loop van het jaar heb ik veel reacties gekregen van mensen die mijn blog volgden. Zo kwam ik te weten dat ik soms een gevoelige snaar raakte.

Eerder beschreef ik al eens mijn getallengekte. Nog steeds raadpleeg ik de statistieken. Na een zomerdip, waarin ik vreesde voor de houdbaarheid, volgde een fantastisch najaar. Ook mijn stiekeme privé-doel, om 1000 pageviews per maand te halen, is bereikt. Op dit moment staat de teller op 12.661. Hoeveel unieke personen mijn blog gelezen hebben weet ik niet. Ik schat dat het er een kleine 1000 zijn.

Het blog is ten einde, maar de afleveringen blijven wel te lezen. Wie zich de moeite getroost kan dus nog eens digitaal bladeren in de teksten en het onderliggende archief. Of ik opnieuw met een blog begin, weet ik nog niet. Het zal in ieder geval dan anders van opzet zijn en niet meer aan één thema gebonden. Misschien dat ik via deze pagina's ooit nog eens een nieuw blogadres doorgeef.

Rest me om jullie, mijn lezers, heel hartelijk te bedanken voor de niet aflatende aandacht. Jullie waren de stimulans om door te gaan. Want wie schrijft wil nu eenmaal gelezen worden. Velen van jullie namen de moeite om mijn blog via Twitter of eigen websites te promoten. Zonder die activiteiten was mijn lezerskring beslist veel kleiner gebleven.

Ik wens iedereen een gelukkig en gezond 2015 toe. En ik hoop dat alle kinderen mogen rekenen op een warm en veilig bestaan. Een kleine strohalm uit dat 'bakske vol' kan soms al voldoende zijn.

Geen tik

Veel te veel tijd is verstreken sinds mijn vorige blog. Ik heb er voor mezelf wel een verklaring voor. Of noem het een smoes. Overdag rennen en 's avonds hondsmoe, mezelf met een bord naar de bank slepen om er pas af te komen als het tijd is om naar bed te gaan. Met de knagende gedachte, dat ik eigenlijk nog had moeten schrijven. Dat wel.

Gisteren heb ik mezelf weer even onder handen genomen, met wat hulp van buitenaf. Wat ik wil is simpel: op tijd naar huis gaan en energie overhouden voor andere zaken. Ik sprak voornemens uit en vandaag kreeg ik de eerste kans om ze te laten slagen. Het lukte redelijk, ik geef mezelf er een 7 voor. Of toch een 9, want ik schrijf weer een blog. Stiekem er tussenuit knijpen, dat geeft immers geen pas.

En ik had nog wat om kwijt te willen. Ik belandde namelijk in een discussie over slaan. Het is een bekende discussie als het over kindermishandeling gaat. De aloude vraag of het nu wel of niet mag, kinderen slaan, de pedagogische tik, duikelt telkens weer op. Recent nog hoorde ik iemand vergoelijkend zeggen dat hij echt niet slechter was geworden van dat pak voor zijn broek. 

Enkele maanden geleden haalde het onderwerp weer de kolommen van de krant. In Medisch Contact verscheen een artikel met uitleg over de pedagogische tik en het verschil met kindermishandeling. Niet per se slecht, was de strekking ervan. In een reactie verwierpen vier vertrouwensartsen deze zienswijze, in de Volkskrant en met een artikel in hetzelfde Medisch Contact. Beide opvattingen werden ondersteund met onderzoek.

Al lezend bemerkte ik iets merkwaardigs bij mezelf. Ik hechtte meer waarde aan het artikel dat paste bij mijn overtuiging. Het hielp me het andere te verwerpen. Niet bepaald een wetenschappelijk verantwoorde benadering. Ik ben geen wetenschapper hou ik mezelf maar voor. Maar als ik last heb van dit fenomeen, waarom anderen dan niet? En wat betekent dat voor de mogelijkheden om te beïnvloeden?

Ik ga ervan uit dat ouders hun kinderen liever niet slaan. Dat ze zich liever van andere manieren bedienen bij het opvoeden. Geweldloze bijvoorbeeld. Dat brengt me bij geweldloze communicatie. En daarover is ook weer het nodige te zeggen. 

Afscheid nemen

Zachtgeel, heldergroen, lichtbruin, dieprood: de haag is een feest van kleuren, zeker nu de zon erop schijnt. Koolmeesjes en mussen vliegen druk heen en weer. De tuin blijft mijn aandacht trekken. Nu kan het nog. Binnenkort resteren dorre winterresten, met wat geluk afgedekt met een laagje sneeuw. Maar het houdt ook op om een andere reden: het huis is zo goed als verkocht.

Het afscheid nemen is daarmee begonnen. Niet langer meer elk weekend met de trein naar het zuiden, bevrijd zijn van het eindeloze geklep in de stiltecoupé, waar de vrijdagavond blijkbaar patent op heeft. Dat is winst. Maar de wekelijkse fietstochtjes in het soms onwerkelijk mooie heuvelland, de gemoedelijkheid van de stad en de nabijheid van Aken en Luik zal ik gaan missen. Als alternatief bestudeer ik alvast fietsroutes door de Ronde Hoep en de Utrechtse Heuvelrug, waar het ook mooi moet zijn.

Afscheid nemen is blijkbaar een rode draad in mijn leven, op dit moment. Sinds enkele weken heb ik een -onverwachte- overstap gemaakt in mijn werk. Ander onderwerp, andere uitvalsbasis. Maar intussen kom ik bijna dagelijks bij de oude collega's over de vloer en blijf ik me vanaf de kantlijn nog met de zaken bemoeien. Het mag nog even in deze interessante en spannende periode. De Advies- en Meldpunten Kindermishandeling en Steunpunten Huiselijk Geweld worden samengevoegd tot Veilig Thuis, in Amsterdam draaien medewerkers overuren om op 1 januari 'de tent' 24 uur per dag en 7 dagen per week draaiend te hebben. Terwijl de laatste besluiten over functies en financiering nog genomen moeten worden. Een beetje alsof de vloerbedekking al wordt gelegd terwijl het beton voor de vloer nog niet is gestort.

En dan is, met nog een maand te gaan, het einde van dit blog in zicht. Ook dat afscheid is zich al langzaam aan het voltrekken. De notities die ik tussentijds maakte om materiaal te verzamelen worden schaarser, ze zijn niet meer zo dringend nodig. Ik blader door oude afleveringen als door een fotoalbum vol herinneringen, steeds verder terug het jaar in. Daardoor zie ik dat ik in mijn tweede blog 'De truc van Suzy' een toezegging heb gedaan, die ik nog niet ben nagekomen.

De burgemeester als last resort. Ik bleef er stil over. Maar soms lossen de zaken zich vanzelf op. Juist afgelopen week, tijdens de Week van Kinderen Veilig, verscheen een column van burgemeester Van der Laan hierover in Metro. Met een boodschap die binnenkwam bij pers en publiek en die dag het nieuws domineerde.

Afscheid nemen. Of is het loslaten? Er valt nog veel over te mijmeren. Maar voor dit moment is het genoeg.

Serious case review

Het nieuws kwam binnen als een mokerslag. Een Amsterdams kind is gedood door zijn psychisch verwarde vader. Wat er precies gebeurd is, weet ik  niet. Dat wil zeggen: ik weet niet meer dan wat ik uit de kranten erover heb opgepikt. De verhalen van buurtbewoners, die meldden dat ze tientallen keren de politie belden.

Door het voorval overpeinsde ik weer eens dat we in Nederland een automatisme missen. De afgelopen dagen stuitte ik via verschillende Twitterberichten op een documentaire: 'Baby P The untold story', het verhaal achter de dood van een 17 maanden oude baby. In Engeland, waar baby P woonde, vindt standaard een serious case review plaats als een kind door mishandeling om het leven komt. Daarbij wordt minutieus gekeken naar wie wat wanneer heeft gedaan en waarom gehandeld is zoals gehandeld is. Niet om te blameren (al zal een strafrechtelijke procedure ook zijn loop moeten hebben) maar om van te leren en herhaling van fouten te voorkomen.

Wat me onder meer uit deze documentaire bij bleef was de constatering van een professional: "We hebben het allemaal gemist, geen van ons heeft gezien hoe kwetsbaar het kind was." Voor de blauwe plekken van het kind had de moeder telkens weer verklaringen, die gaandeweg de waarneming kleurden. De objectieve feiten verloren daardoor hun betekenis en de oorzaak ervan werd niet gezien. Ook de impact van de nieuwe vriend van moeder bleef onopgemerkt.

Deze casus maakte -maar weer eens- duidelijk hoe belangrijk het is om informatie te delen. En dat het onderscheiden van meningen en feiten een zaak van levensbelang kan zijn. Een thema dat ook in Nederland aan gewicht en kwaliteit moet winnen. Ook (zelf)analyse van alle betrokken professionals van hun  handelwijze en de condities waarbinnen ze werken is cruciaal. Eveneens onmisbaar is de aandacht die er moet zijn voor het hele systeem, dat dus breder kan zijn dan alleen de verzorgende ouder.

Dat brengt me bij de kindcheck die met de wet Meldcode werd ingevoerd. Hieraan besteedde ik aandacht in mijn blog Pluis-niet-pluis. Bij de kindcheck moet een professional onderzoeken of kinderen gevaar lopen als een volwassen cliënt door medische of andere omstandigheden niet goed voor de kinderen kan zorgen. Zou de kindcheck zijn uitgevoerd bij het Amsterdamse jongetje, vraag ik me af. Of zouden we daarin een te nauwe blik hebben en alleen bij vrouwen vragen of ze verantwoordelijkheid dragen voor kinderen?

Wat zou het waardevol zijn als ook in Nederland de serious case review standaard wordt uitgevoerd.

Voorzorg

Na een pauze van enkele weken haal ik de fiets weer van stal. Het weer belooft veel goeds, dus met een opgewekt gemoed ga ik van start. Dat valt tegen. Al na de eerste helling zijn de benen zwaar en wil ik het liefst meteen rechtsomkeert maken. Maar opgeven is geen optie, volgens de mij zelf opgelegde norm. De gemiddelde snelheid is beneden de maat als ik bezweet in Teuven arriveer. Daar voel ik, gevoed met cappuccino en vlaai, de kracht weer terugkeren. Ha!

Fris als een hoentje vlieg ik de eerste heuvel noordwaarts op om daarna weer in te kakken. Het voelt alsof ik door een stroopbad fiets. Pas als ik erin slaag mijn aandacht af te leiden van mijn gebrekkige tempo komt er zowaar wat vaart in. En met de vaart komen ook andere gedachten in mijn hoofd, waarvan een me van kleur doet verschieten. Geen seconde heb ik meer gedacht aan het verversen van mijn blog, deze week. Het zal wel komen doordat er nieuwe taken op mijn bordje liggen.

Het is natuurlijk metaforisch. Ik bespeur bij mezelf de neiging om het onderwerp 'kindermishandeling' onder te laten duiken, het uit mijn bewustzijn te bannen. Elke week schrijven valt niet mee, en ik ben blij dat het einde ervan in zicht is. Gelijktijdig trekt die gedachte een zware wissel. Want stel, je bent een kind dat mishandeld wordt, dat signalen afgeeft die niet worden begrepen, dat snakt naar een veilig bestaan en niet weet wanneer dat zal aanbreken... Een kind dat de optie niet heeft om rechtsomkeert te maken of de mishandeling uit zijn eigen systeem te bannen...

En ik had nog wel een hoopgevend onderzoek gezien. Het betrof een onderzoek naar de effectiviteit van een intensief begeleidingsprogramma VoorZorg. Bij VoorZorg bezoeken verpleegkundigen wel 40 keer jonge aanstaande moeders, tijdens de zwangerschap en in de eerste jaren daarna. Daarbij is er systematisch aandacht voor het verkleinen van risicofactoren, die tot kindermishandeling kunnen leiden. Het programma komt uit de Verenigde Staten waar het onder de naam Nurse Family Partnership al ruim 25 jaar succesvol wordt ingezet.

Uit een promotieonderzoek blijkt dat ook Nederland de jonge moeders beduidend gezonder gaan leven en dat het programma significant bijdraagt aan de vermindering van kindermishandeling. Het aantal meldingen daalde met maar liefst 40%. Toch verontrustte mij het nog altijd bovengemiddeld hoge cijfer van meldingen bij het AMK, voor deze risicovolle groep.

Maar winst is winst. Je gunt kinderen een goede start in het leven. Dus als ze, gewoon uit voorzorg, een  beetje rugwind mee kunnen krijgen, moeten we dat niet laten. Hoeven ze niet met zware benen bergop.

Schudden

Altijd fijn om even in het buitenland te zijn. Dit prachtige weekend breng ik door in één van de -door mij te weinig gekende- parels van nabij. De Gentse gevels, wateren en temperaturen roepen associaties met Venetië op. Er is zo veel moois te zien dat ik vergeet dat de winkels er zowat allemaal gesloten zijn vanwege Allerheiligen.

We eten in een verbouwd slachthuis en dat is een feest. Maar mijn reisgenoot heeft nu de maag van streek en ligt op bed. Dat geeft mij de gelegenheid om de inmiddels beproefde methode in den vreemde toe te passen. Beetje googelen over hoe het gesteld is met kindermishandeling, de aanpak ervan of de aandacht ervoor. Handig dat onze Vlaamse buren zich daarvoor van onze eigen taal bedienen, zij het soms met wat andere woorden.

Mijn zoekactie brengt me al snel bij de website Kind en Gezin op een pagina over veiligheid. Achter een duidelijk zichtbare knop 'kindermishandeling' gaat veel informatie schuil, zo ook over het schudden van baby's: 'Schudden is schaden'.  Een ingesloten document bevat in begrijpelijke taal uitleg over het fenomeen Shaken Baby Syndrome (ook wel Shaken Impact Syndrome). Een paar duidelijke tips geven aan wat je in kritieke situaties kunt doen om de neiging tot schudden tegen te gaan. Al vind ik de aanwijzing 'reanimeer of bel de nooddienst' bij verslikking wel erg summier. Eens checken hoe dat in Nederland is geregeld.

Tsja. Er blijkt zat te vinden over de kwalijke gevolgen van het schudden van baby's, als je op het thema kindermishandeling zoekt. Maar welke kersverse ouder gaat een site over kindermishandeling raadplegen als de jongste telg zenuwslopend blijft huilen, dag na dag? Ik ben daarom eens in de wereld van opvoeding gedoken.

Heel het internet afstruinen is geen doen. Toch kwam ik wel pagina's tegen met redelijke informatie zoals bij www.opvoeden.nl en www.wij.nl. Al zou een voorlichtingsfilmpje niet misstaan. En ik frons mijn wenkbrauwen als ik op www.oudersonline.nl een artikel lees over huilbaby's. Hier krijgen moeders de tip om niet naar het consultatiebureau te gaan met wallen onder de ogen of als ze erg moe zijn. Wonderlijk. De achtergrond ervan zal wel zijn, dat je niet de verdenking op je mag laden een potentieel risico te zijn voor je kind, omdat je uitgeput bent, en misschien de kleine wel wilt smoren. Terwijl hulp dan juist meer dan ooit nodig zal zijn...

Nu kan het heil zeker niet alleen van internet komen. Daarom is het verheugend dat de kraamzorg een stevige rol voor zichzelf ziet. De kraamhulpen zien immers talrijke ouders met de allerjongsten. Vanuit het persoonlijke contact informatie overbrengen en het gesprek aangaan, is zeker zo belangrijk. Voor alle ouders, niet alleen voor zogenaamde risicofactoren. Waarbij vooral de mannen niet vergeten mogen worden, want in ruimt 50% van de gevallen zijn zij degenen die de fout in gaan!

Kijk, heb ik ook weer wat opgestoken van een weekendje over de grens.